เครื่องดนตรีเป็นอุปกรณ์ที่สร้างขึ้นหรือดัดแปลงเพื่อสร้างเสียงดนตรี โดยหลักการแล้ววัตถุใดๆ ที่ก่อให้เกิดเสียงถือได้ว่าเป็นเครื่องดนตรี ประวัติความเป็นมาของเครื่องดนตรีต้องย้อนไปยังจุดเริ่มต้นของวัฒนธรรมมนุษย์ เครื่องดนตรียุคแรกๆ มักใช้ในพิธีกรรมที่สำคัญ เช่น แตรเพื่อส่งสัญญาณความสำเร็จในการตามล่า หรือกลองในพิธีทางศาสนา จนกระทั่งในช่วงพัฒนาของวัฒนธรรม มันได้ถูกหยิบยกมาเล่นเพื่อความบันเทิง เครื่องดนตรีผ่านการวิวัฒนาการมาหลายช่วงอายุ ซึ่งเปลี่ยนไปตามวัตถุประสงค์ และเทคโนโลยีที่ทันสมัยมากขึ้น

เมื่อพูดถึงเครื่องดนตรีชิ้นแรกๆ ที่โลกเราเคยรู้จักกันมา นักวิชาการบางคนเชื่อว่าเครื่องดนตรีที่เก่าแก่ที่สุดคือ ‘ขลุ่ย’ ที่อาจมีต้นกำเนิดเมื่อ 67,000 ปีก่อน ในขณะที่นักวิชาการบางคนก็แย้งว่ามันเกิดขึ้นมาในช่วงยุค 37,000 ปีก่อน อย่างไรก็ตามนักประวัติศาสตร์ส่วนใหญ่เชื่อว่าในสมัยนั้น มันเป็นไปไม่ได้เลยที่จะประดิษฐ์เครื่องดนตรี เพราะเครื่องดนตรียุคแรกๆ นั้นทำมาจากหนังสัตว์ กระดูก ไม้ และวัสดุอื่นๆ

เครื่องดนตรีพัฒนาขึ้นอย่างมากในหลายภูมิภาคของโลก อย่างไรก็ตามการติดต่อระหว่างอารยธรรมทำให้เกิดการแพร่กระจายอย่างรวดเร็ว และหลายชาติก็เริ่มนำเครื่องดนตรีเหล่านี้ไปปรับใช้ในวัฒนธรรมของตนเอง โดยยุคกลางเล่นเครื่องดนตรีจากยุคเมโสโปเตเมีย ในขณะที่ชาวยุโรปเล่นเครื่องดนตรีที่มีต้นกำเนิดมาจากแอฟริกาเหนือ การพัฒนาในอเมริกาเกิดขึ้นในอัตราที่ช้าลง แต่วัฒนธรรมของพวกเขาต่างใช้เครื่องดนตรีร่วมกัน

จนถึงปี ค.ศ. 1400 การพัฒนาเครื่องดนตรีชะลอตัวลงในประเทศ จนกระทั่งมันกลับมาเคลื่อนไหวอีกครั้งในช่วงปี 1750 ถึง 1900, เครื่องดนตรีได้รับการคิดค้นขึ้นมาใหม่ ในขณะที่วิวัฒนาการของเครื่องดนตรีดั้งเดิมเริ่มชะลอตัวในศตวรรษที่ 20 เครื่องดนตรีอิเล็กทรอนิกส์ใหม่ เช่น กีตาร์ไฟฟ้า กับซินธิไซเซอร์ก็ถูกคิดค้นขึ้น และมันก็ทำให้โลกวงการดนตรีได้เชิดฉายกว่าที่เคยเป็นมา ผู้คนเริ่มหันมาสนใจฟังดนตรีและนักดนตรีเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง

ความหมายของเครื่องดนตรี

เครื่องดนตรีคือวัตถุที่สามารถก่อให้เกิดเสียงได้ เครื่องดนตรีแบบดั้งเดิมถูกออกแบบมาเพื่อเลียนแบบเสียงที่เป็นธรรมชาติ มีจุดประสงค์เพื่อใช้ประกอบพิธีกรรมมากกว่าความบันเทิง นวความคิดในการสร้างทำนองและศิลปะของการแต่งเพลงอาจไม่เป็นที่รู้จักของผู้เล่นเครื่องดนตรียุคแรก คนที่เป่าฟลุตในยุคแรกๆ จะใช้กระดูกเป่าเพื่อส่งสัญญาณ เครื่องดนตรีถูกสร้างขึ้นในหลากหลายสไตล์ หลากหลายรูปทรงโดยใช้วัสดุที่แตกต่างกันมากมาย เครื่องดนตรียุคแรกทำจาก ‘วัตถุที่หาได้ง่าย’ เช่นเปลือกหอย กระดูกสัตว์ ฯลฯ เมื่อเครื่องมือพัฒนาขึ้น จึงมีการเลือกวัสดุที่มีคุณภาพมาใช้งาน วัสดุในธรรมชาติทุกชนิดล้วนเคยถูกนำมาสร้างเครื่องดนตรีในสมัยก่อน เพราะเป็นช่วงที่มนุษย์ลองผิดลองถูกจากวัสดุต่างๆ จนกว่าจะหาสิ่งที่ลงตัวและให้เสียงที่ต้องการ

นักวิชาการยอมรับว่าไม่มีวิธีการที่เชื่อถือได้อย่างสมบูรณ์ในการบอกลำดับเหตุการณ์ที่แน่นอนว่า เครื่องดนตรีข้ามวัฒนธรรมเกิดขึ้นได้อย่างไร บางครั้งการเปรียบเทียมด้วยความซับซ้อนของเครื่องดนตรี อาจกลายเป็นความเข้าใจผิด เนื่องจากความก้าวหน้าในเครื่องดนตรีบางครั้งก็ลดความซับซ้อนลง ยกตัวอย่างเช่นการทำกลอง ในสมัยก่อนจะต้องล้มต้นไม้ใหญ่เพื่อมาทำ ก่อนที่ภายหลังได้มีการนำวัสดุหาง่ายอย่างไม้ไผ่มาทำแทน

นักดนตรีชาวเยอรมัน Curt Sachs หนึ่งในนักดนตรีที่โด่งดังที่สุดในยุคปัจจุบัน ให้เหตุผลการจัดลำดับเครื่องดนตรีด้วยความชำนาญของช่างเป็นวิธีที่ใช้ไม่ได้ เนื่องจากวัฒนธรรมแต่ละแห่งมีความก้าวหน้าที่ต่างกัน มีการเข้าถึงวัตถุดิบที่แตกต่างกัน ยกตัวอย่างเช่นนักมานุษยวิทยาร่วมสมัยเปรียบเทียบเครื่องดนตรีจากสองวัฒนธรรมที่มีอยู่ในเวลาเดียวกัน แต่แตกต่างกันในองค์กรวัฒนธรรม และงานฝีมือไม่สามารถระบุได้ว่าเครื่องชนิดใดเก่าแก่มากกว่า ดังนั้นการวัดแบบนี้อาจทำให้เราเข้าใจผิดได้ง่ายๆ